بانک‌ها نقش واسطه‌گری مالی خود را فراموش کرده‌اند | راه حل سرمایه‌گذاری ناچیز در اقتصاد چیست؟

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ هاشم زارع متولد ۱۳۵۷ در شیراز بوده و تمام مقاطع تحصیلی را در این شهر سپری کرده و با دیپلم ریاضی فیزیک دوره متوسطه خود را به پایان رسانده و دوره کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی را در رشته علوم اقتصادی در دانشگاه دولتی شیراز گذرانده است. او در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود به بررسی رفتار بازار سهام ایران پرداخته و به‌دلیل علاقه به مباحث بین‌رشته‌ای رساله دکتری خود را با بررسی رفتار بازار سهام با استفاده از منظر علم فیزیک با عنوان اقتصاد فیزیک به پایان برده است. ازآنجایی‌که این علم در دنیا بسیار نوپا محسوب می‌شود، او در طول سال‌های متوالی، مطالعات زیادی هم‌مرز با مباحث روز دنیا در قالب مقالات و رساله‌های دکتری انجام داده‌ و کماکان در حال انجام آن است.

بیشتر بخوانید:

هشدار یک پژوهشگر به استفاده بی‌رویه از کودهای شیمیایی

چرا پژوهش‌ محققان عملیاتی نمی‌شود؟/ ارتباط تنگاتنگ صنعت و دانشگاه برقرار شود

ضرورت انجام مراحل تحقیقاتی پروژه‌ها در دانشگاه‌

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز از نظر سوابق اجرایی و آشنایی با شرایط اقتصاد کشور، حدود دو سال در سازمان جهاد کشاورزی استان فارس به بررسی‌های اقتصادی مسائل مرتبط به تنظیم بازار پرداخته‌ و مدتی در شرکت پشتیانی امور دام استان فارس به‌عنوان تحلیلگر ارشد اقتصادی در بخش برنامه‌ریزی بازار فعالیت کرده است. زارع به‌عنوان مشاور در معاونت برنامه‌ریزی شهرداری به بررسی مسائل مختلف پرداخته‌ و از سال ۸۷ تاکنون به‌عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد شیراز مشغول فعالیت و اکنون نیز به‌عنوان مدیرگروه تمام مقاطع تحصیلی رشته اقتصاد در خدمت دانشجویان این دانشگاه است.

او به‌عنوان یک معلم علم اقتصاد تمام دغدغه‌اش پرورش دانشجویان توانا و پرسشگر است. گاه این مثال ساده را برای به نقدکشیدن خودش می‌زند و آن اینکه در مسابقات هنرهای رزمی، ورزشکاران هنرهای رزمی به‌طور مثال کونگ‌فو شائولین غالباً از مواجهه با هنرجویان این رشته که در معبد شائولین آموزش دیده‌اند، هراس دارند؛ دلیلش این است که استادان آنها، خود دارای سوابق درخشانی هستند؛ بنابراین استاد قوی از نظر علمی و پژوهشی و دارای دغدغه حل مسائل روز می‌تواند شاگردانی با این ویژگی‌ها تربیت کند؛ بنابراین او امیدوار است که خداوند در این امر مسیر زندگانی خود و دانشجویانش را با نور هدایت روشن کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز و مدیرگروه تمام مقاطع تحصیلی رشته اقتصاد این دانشگاه در هفته پژوهش ۱۴۰۰ به‌عنوان پژوهشگر برتر استان فارس انتخاب شد. خبرنگار خبرگزاری آناتاب‌آوری اقتصادی برای همه فعالان اقتصادی به‌شدت پایین آمده است. تورم و بیکاری در وضعیت بسیار نامناسبی است. به همین منظور درباره انتخابش به عنوان پژوهشگر برتر، فعالیت‌ها و موفقیت‌های علمی و پژوهشی و مشکلات عرصه پژوهش کشور ... با هاشم زارع گفت‌وگو کرده است که مشروح آن را می‌خوانید.

آنا: چه مؤلفه‌ها و ویژگی‌هایی موجب انتخاب جنابعالی به‌عنوان پژوهشگر برتر و برگزیده شد؟

زارع: ابتدا که لطف خداوند شامل حال اینجانب شده است. انتخاب پژوهشگر برتر استان فارس توسط کارگروهی با در نظر گرفتن سوابق پژوهش‌های اخیر معتبری که در سه سال گذشته توسط محققان انجام شده است، ارزیابی و در نهایت پس از امتیازدهی و کسب امتیاز بالاتر در مقایسه با سایر پژوهشگران، فرد برتر انتخاب می‌شود.

واقعیت این است که کسب چنین موفقیت‌هایی یک‌شبه اتفاق نخواهد افتاد. شاید سال‌ها مطالعه، تدریس و پژوهش و اصطلاحاً دود چراغ خوردن و یا ترک آرام خوابیدن موجب شود که ثمرات آن به آرامی خود را نشان دهد. یک پژوهشگر توانا نمی‌تواند بدون کسب علم روز و نیز درک مسائل و دغدغه‌های جاری کشورش در زمینه پژوهش پیشرو باشد.

آموزش دانشجویان توانمند در تحصیلات تکمیلی

آنا: درباره تازه‌ترین فعالیت‌ها و موفقیت‌های علمی و پژوهشی خود توضیح دهید.

زارع: زمینه‌ فعالیت‌های پژوهشی را به دو گروه کلی تقسیم‌بندی کرده‌ام، یک گروه شامل پژوهش‌هایی هستند که غالباً به‌دنبال حرکت در مرز دانش و گسترش نظری مباحث جدید است به‌ویژه در حیطه‌هایی مانند اقتصاد فیزیک، اقتصادسنجی و مدل‌سازی‌ها در اقتصاد کلان. گروه دوم، مطالعات و پژوهش‌هایی که به بررسی مسائل و مشکلات جاری اقتصاد کشور ازجمله بررسی وقوع بحران‌های مختلف در بازارهای مالی و نیز سایر مسائل مرتبط با موانع و مشکلات پیش روی کشور که رفاه و زندگی مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد، مانند بیکاری، تورم، فساد، رشد اقتصادی و مسائلی از این دست است.

ماحصل و بزرگ‌ترین دستاورد این‌جانب با کمک سایر همکاران دلسوزم، آموزش دانشجویان توانمند زیادی در مقطع تحصیلات تکمیلی یعنی کارشناسی ارشد و دکتری در کشور است.

بی‌توجهی مسئولان و سیاست‌گذاران به موضوع پژوهش

آنا: نقص‌ها و کمبودهای کنونی عرصه پژوهش و فناوری کشور و بایدها و نبایدهای این حوزه را چه می‌دانید؟

زارع: کمبودهای بسیاری در زمینه پژوهش وجود دارد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به بی‌توجهی جدی مسئولان و سیاست‌گذاران به امر پژوهش و نداشتن احساس نیاز آنها به این موضوع اشاره کرد؛ بنابراین کماکان نگاه به پژوهش در کشور به‌عنوان زینت‌المجالس است.

پژوهش نیازمند آموزش، امکانات و از همه مهم‌تر انگیزه است. خوب است توسط رسانه‌ها بررسی شود که در سال‌های گذشته پس از اختتامیه هفته پژوهش و شناسایی پژوهشگران برتر، آیا به‌طور شایسته از نظر آنان استفاده شده است یا خیر؟ جواب مشخص است و اگر جواب مثبت بود، باید نتایج آن را در شرایط زندگی مردم مشاهده می‌کردیم. با توجه با اینکه امروزه کشور ما و به‌ویژه استان فارس دارای ظرفیت عظیمی از جوانان تحصیل‌کرده است؛ بنابراین مهم‌ترین پیشنهاد این است که دیگر به گسترش بی‌رویه مراکز آموزشی نیاز نداریم؛ امروز گسترش مراکز بزرگ تحقیقاتی مورد نیاز کشور است؛ علاوه‌ بر دعوت از نخبگان و پژوهشگران توانمند جوان، مشکلات کشور باید توسط آنان بررسی و حل و فصل شود. با این اقدام به‌طور طبیعی هم از خروج نخبگان و جوانان جلوگیری شده و هم نتایج پژوهش‌ها می‌تواند بخش‌های مختلف صنعت، خدمات و کشاورزی را متحول کند.

دیگر به گسترش بی‌رویه مراکز آموزشی نیاز نداریم؛ امروز گسترش مراکز بزرگ تحقیقاتی مورد نیاز کشور است.

دولتمردان صدای نخبگان، اندیشمندان و عقلای علم و دانش را بشنوند

آنا: انتظار شما به‌عنوان پژوهشگر از مسئولان بالادستی به‌ویژه دولتمردان چیست؟

زارع: دولتمردان به کار سیاست‌ورزی خود کماکان ادامه دهند؛ اما اگر نگران ارتقای کیفیت زندگی مردم هستند؛ صدای نخبگان، اندیشمندان و عقلای علم و دانش را بشنوند و از رهنمودهای آنان استفاده کنند. اگر صدای نخبگان شنیده شود، ابتدا به نفع خود دولتمردان و بعد به نفع عموم مردم است.

امروز در بزنگاه و پیچ مهمی از تاریخ اقتصاد ایران هستیم

آنا: علاوه بر انتقادها و پیشنهادها، شاخص‌های رشد و توسعه عرصه پژوهشی کشور چیست؟

زارع: از دید یک متخصص اقتصاد می‌توانم این هشدار را با صدای بلند بدهم و آن اینکه امروز در بزنگاه و پیچ مهمی از تاریخ در اقتصاد ایران هستیم. شرایط اقتصادی چه از نگاه تولیدکنندگان و چه از زاویه دید مصرف‌کنندگان به هیچ عنوان مساعد نیست. تاب‌آوری اقتصادی برای همه فعالان اقتصادی به‌شدت پایین آمده است. تورم و بیکاری و یا بهتر بگویم شاخص فلاکت (مجموع نرخ تورم و نرخ بیکاری) در وضعیت بسیار نامناسبی است. بهبود کسب و کارها به‌ویژه در شرایطی که اپیدمی کرونا هر روز با سویه جدیدی مواجه است، دارای چشم‌انداز روشنی نیست.

تحریم‌ها و اخبار آن، بخش تولید را منفعل نگه داشته است و سرمایه‌گذاری جدید در اقتصاد بسیار ناچیز است به‌طوری‌که حتی نمی‌تواند از سرمایه‌گذاری استهلاکی نیز پیشی بگیرد و این یعنی رفتن به سمت اضمحلال سرمایه و حرکت به سوی کاهش درآمد سرانه حقیقی. اما راه حل چیست؟ جواب آن عمل‌ کردن به ساده‌ترین قوانین اقتصادی توسط دولتمردان است. به‌طور مثال در شرایط رکود تورمی اقتصاد، سیاست‌های طرف عرضه می‌تواند راهگشا باشد؛ اما برای عملی‌ شدن این موضوع تمام بخش‌های دولت باید هماهنگ عمل کنند. یعنی تمام اقداماتی که موجب کاهش هزینه‌های تولید می‌شود، باید انجام شود؛ اما در عالم واقع شاهد عملیاتی‌ شدن عکس این سیاست‌ها هستیم.

بانک‌ها کماکان با همان فرمان سابق مشغول بنگاه‌داری هستند و نقش واسطه‌گری مالی خود را فراموش کرده‌اند.به‌طور مثال اگر فقط به دو بخش بیمه‌ها و بانک‌ها نگاهی گذرا داشته باشیم، افزایش نرخ بیمه اجباری به‌ویژه برای کسب و کارهای کوچک و کم درآمد، بسیار در بخش اشتغال صدمه‌زننده خواهد بود. بانک‌ها هم کماکان با همان فرمان سابق خود مشغول بنگاه‌داری هستند و نقش واسطه‌گری مالی خود را فراموش کرده‌اند. شرایط به شکلی است که گویا شعار تولید، پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها شامل بانک‌ها و بیمه نمی‌شود. این تناقض‌ها در سیاست‌گذاری‌ها نشان از بی‌توجهی به تحقیقات علمی و نشنیدن صدای نخبگان علمی توسط دولتمردان است. اگرچه در شرایط فعلی کشور که دولت با کسری بودجه شدید مواجه است و حتی برای پرداخت‌های جاری دولت یعنی حقوق و دستمزد، دولت با سختی تأمین منابع مواجه است، انتظار اختصاص بودجه تحقیقاتی مناسب برای گسترش رشد و توسعه کشور دور از واقع‌نگری است.

آنا: و سخن پایانی ...

زارع: با سخنی از امام علی(ع) سخن خود را به پایان می‌رسانم. دانشی که تو را اصلاح نکند، نادانی است؛ بنابراین آرزو می‌کنم که پژوهش‌های نظری در علوم انسانی و پژوهش‌های کاربردی به‌صورت امری ضروری و مستمر، روزی در کشور به‌صورت سیستماتیک عملیاتی و موجب اصلاح امور در سطوح مختلف شود.

انتهای پیام/۴۱۰۳/۴۰۶۲/پ